‘Moet je haar nou zien zitten…’  Au, die opmerking verwachtte ik niet. Ik was zo trots en wilde het zo graag aan mijn ouders laten zien maar deze reactie deed me dichtklappen.

Ik was tien jaar en zat in de keuken te wachten tot Papa en Mama zouden komen. Dan kon ik ze laten zien wat ik had gekregen van Chica, onze Spaanse buurvrouw. Een bijzonder Spaans koekje, verpakt in een mooi knisperend papiertje. Ik mocht het uitkiezen uit een doos vol van die prachtige verpakte lekkernijen. Voorzichtig nam ik deze schat mee naar huis om trots te laten zien wat ik had gekregen.

Ik zat met dat koekje in mijn hand, alsof het een breekbaar kuikentje was. Vol verwondering keek ik ernaar ….

Toen ze binnenkwamen hoorde ik Papa tegen Mama zeggen: ‘Moet je haar nou zien zitten…’

Dat was niet de reactie die ik verwachtte. Hier hoorde ik afkeuring in: overdreven tuttebel.

In die schrik en teleurstelling van dat moment sloot ik me af. Misschien herken je dat wel. Alsof je in een split second, een muurtje optrekt waarachter zo’n opmerking jou niet kan raken. Een deel van mijn masker ontstond daar.

Hoe maskers ontstaan

We maken in ons leven veel van dit soort momenten mee. Ik had blijkbaar iets stoms gedaan. Maar hoe ik me dan wel moest gedragen wist ik niet. 

Je bent kind. Je weet nog niet hoe het moet of wat men van je verwacht.

Achteraf is dit natuurlijk een tamelijk onschuldig voorval. En toch kan een enkele opmerking van een ouder, een leraar of willekeurig iemand veel impact hebben op je verdere ontwikkeling.

Met de beste bedoelingen

Ik ben opgegroeid in een veilig en zorgzaam gezin. De bedoeling van mijn vader was positief. Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Daarmee kom je het verst in je leven. Dat getut met dat koekje vond hij blijkbaar overdreven. 

Uit eigen ervaring wijs geworden en met de beste bedoelingen voedde hij ons op zonder theatrale aanstellerij.

Gevormd door je verleden

Ik denk nog regelmatig terug aan deze gebeurtenis. Inmiddels weet ik hoe je gevormd wordt door je verleden en hoe oudzeer nog steeds bijdraagt aan je reacties als je al lang volwassen bent. Het beïnvloedt onbewust je mening, je emoties en je communicatie.

Deze zomer zag ik in Spanje de bewuste koekjes in een supermarkt. Ik vind ze nog steeds prachtig. Ondanks de onhandige opmerking van Paps blijft het een dierbare herinnering aan mijn lieve Spaanse buurvrouw Chica.

We hebben allemaal een masker opgebouwd: muurtjes, het zijn de automatische reacties op pijnlijke voorvallen in onze jeugd. 

Toen was dat nuttig. Je masker beschermde je en hielp je opgroeien. Je masker is ook je karakter geworden. Het vormt je. Het maakt jou uniek: je gedrag, je overtuigingen, je kwaliteiten en je valkuilen. 

Tijd om te ont-maskeren

Nu je volwassen bent, heb je dat masker niet meer nodig. Toch schiet je bij bepaalde triggers automatisch in je oude gedrag. Je voelt je weer als dat kind van toen. Je maakt je klein en onzichtbaar. Of misschien ga je juist stoer doen of sarcastische grappen maken. Of je aanpassen aan hoe het hoort. Maar je wilt anders kunnen reageren: volwassen. Het is tijd om te ont-maskeren.

In de NLP Master opleiding transformeren we de oude overtuigingen die horen bij jouw masker. De maskers zijn afgeleid van de karakterstructuren, een oude maar nog steeds actuele theorie. In de NLP Master opleiding combineer ik dit met de kindconclusies. In twee boeiende dagen leer jij jouw masker kennen en ga je ont-maskeren.

Hoe ga je om met pijnlijke herinneringen uit je jeugd? Als beelden blijven knagen, verander dan je beeld.

Daar sta ik, in mijn gele jas. Het is de eerste winter na onze verhuizing van de Randstad naar Groningen. Ik ben twaalf. Er ligt ijs op het Damsterdiep en we gaan met het hele gezin schaatsen. Papa maakte deze foto. Ik vond hem bij Mama in een laatje. In een envelop met kiekjes die nooit het album hebben gehaald. Deze foto heb ik nog nooit gezien en het beeld ontroert me. 

Jeugdherinneringen

Die jas. Een zelf genaaide wollen jas. Wat ben ik erom gepest op school. Ik vond gemene briefjes verstopt in de zakken van die gele jas.

Ik heb weinig herinneringen aan mijn jeugd maar ik vond mijn schooltijd verschrikkelijk. Leren ging goed maar ik was niet zo handig in omgang met andere kinderen. Het was voer voor een pest carrière.

Wat moest ik doen en laten? Wat moest ik dragen? En wie moest ik zijn om erbij te horen in de klas? Ik wist het niet. Het pesten en het ongemak heeft veel impact gehad. 

Deze ervaringen hebben mij gevormd. Een trauma wil ik het niet noemen. Zo erg was het nou ook weer niet. Thuis was een veilig nest. Ik heb een warme jeugd gehad. Toch heeft mijn schooltijd veel gevolgen gehad voor mijn ontwikkeling. Hier is onzekerheid en ongemak ontstaan. Het is een litteken geworden.

Nu ik terugkijk naar deze foto vind ik hem hartstikke leuk. Zelfs die gele jas. Gele jassen zijn weer hip tegenwoordig.

Overigens viel Papa na dit Kodak momentje hard op het ijs. Zijn schaats kwam in een scheur terecht. Hij had veel pijn en in het ziekenhuis bleek zijn jukbeen gebroken. Er werd een ijzerdraadje ingezet om het bot bij elkaar te houden. Daar had hij later geen last meer van. Behalve als het ging vriezen. Dan deed dat draadje weer pijn. Een wond geneest. Het litteken blijft. En soms schrijnt het weer.

Net als een pest-verleden. Ik ben hartstikke goed terechtgekomen. En toch, soms ineens, in groepen mensen, kan ik het lastig vinden om erbij te horen. Dan voel ik mij erbuiten staan. Of ik kies zelf voor een rol buiten de groep. Die blijft het gemakkelijkst en voelt vertrouwd. In groepen schrijnt het litteken soms nog.

Nieuwe beelden creëren met NLP

Toch gek hoe zo’n herinnering vervormt in de loop van de tijd. Die gele jas was een naar beeld van een enorm foute jas. Nu ik ouder ben, kijk ik toch anders naar die jas. Eigenlijk vind ik hem nu wel leuk.

Achteraf, viel dat pesten misschien ook wel mee. Waren de briefjes in mijn jaszak minder gemeen als ze toen leken. In al mijn ongemak en met het onvermogen van een meisje van twaalf heb ik die herinnering zo opgeslagen. 

Er zijn mooie NLP-technieken waarbij je het beeld, zoals je dat hebt opgeslagen, verandert. Daardoor verandert de beleving. Misschien wil je het beeld in je hoofd groter maken, of juist kleiner. Misschien wil je het (een andere) kleur geven of als zwart wit foto opslaan. Je kunt ook het hele beeld vervangen of er een geluid aan toevoegen. 

Er zijn dingen gebeurd in het verleden en er zullen dingen gebeuren in de toekomst. In het heden geef jij dit weer aan jezelf in beelden, geluiden, gevoelens, geuren, kleuren en gedachten. In jouw hoofd heb jij de regie. Zo word jij de regisseur van jouw leven. 

Als tijd de wonden niet heelt

Ze zeggen weleens: Tijd heelt alle wonden. En soms is dat zo. Maar als lastige beelden blijven knagen, kun je die met NLP-oefeningen herschrijven. De gebeurtenis blijft, maar na zo’n oefening is de lading eraf. De emoties die bij die oude ervaring horen, komen nooit meer terug.

Net als die winters uit mijn kindertijd, vrees ik.

Vind jij dit interessant en wil je leren hoe je dit doet? Misschien is een NLP-opleiding dan leuk voor jou. Reageer gerust op deze mail om een vrijblijvend kennismakingsgesprek in te plannen. 

Kan het jou soms ook zo overvallen? Word je regelmatig onredelijk boos, overdreven verdrietig of onverklaarbaar angstig? Het gevoel is er, maar is ook een beetje buitenproportioneel. De emoties zijn groter dan eigenlijk bij de situatie past. Het belemmert je en het begint je ook te irriteren. 

Wanneer word ik nou eindelijk eens volwassen?

Je bent inmiddels al lang volwassen maar kunt nog steeds die stampvoetende kleuter worden als je je zin niet krijgt. Misschien zie jij er enorm tegenop om je mond open te doen op je werk. Terwijl je inmiddels al 46 bent en nota bene leidinggevende. ‘Waarom kan ik niet gewoon voor mezelf opkomen?’

Het overvalt je soms en dan voel en gedraag je je weer als vanouds. Als vanouds: het woord zegt het eigenlijk al.  Met NLP Tijdlijn oefeningen kun je hiernaar kijken.

Helen op de tijdlijn

Onbewust herinnert een situatie je aan iets soortgelijks van vroeger. Je wordt getriggerd en ineens is het alsof je weer twaalf bent. Je voelt dat ongemak van je jongere zelf weer en je handelt ook als zodanig. Terwijl je inmiddels allang volwassen bent! 

Wat zou het lekker zijn als je zonder oude ballast in het leven kunt staan. Gewoon de dingen durft te doen die je graag wilt. Op een volwassen manier je mening geven zonder je klein te maken of te gaan pleasen.

Gelukkig zijn er mooie NLP oefeningen om dit stuk te helen. Bijvoorbeeld op de tijdlijn.

Wat is een NLP tijdlijn?

Ons onbewuste slaat al onze herinneringen op en bewaart die chronologisch. Als een soort fotoalbum van je leven. Vergelijk het maar met de tijdlijn op Facebook.

Ieder mens heeft een denkbeeldige tijdlijn. Het is een metafoor die staat voor de manier waarop jouw brein je heden, verleden en toekomst organiseert.

Je tijdlijn loopt vanaf je conceptie tot aan je dood. Je zet van jongs af aan herinneringen op je tijdlijn. Echter, met het benul van de leeftijd die je toen had! 

Sommige gebeurtenissen waren heftig voor je. En met de emoties gekoppeld aan die ervaring van toen ga je je leven in. Daarop baseer je volgende ervaringen. 

Het kan hierbij gaan om grote traumatische ervaringen maar vaak gaat het ook om kleinere dingen die jij toen, als traumatisch hebt ervaren: Je werd gepest op het schoolplein. Je ouders werden boos als je je bord niet leeg at. Jij kreeg op je kop toen je broertje iets stuk had gemaakt.

Het was niet leuk. Misschien was het zelfs afschuwelijk. De ervaring kun je niet meer veranderen, maar je hebt het wel overleefd en je bent er sterker uit gekomen.

Vandaag de dag kom je situaties tegen die je onbewust herinneren aan gebeurtenissen die jij als spannend, verdrietig of gevaarlijk hebt opgeslagen op je tijdlijn. De ogen van je baas doen je misschien denken aan die van je vader als hij boos was. De stem van je partner of het gedrag van een collega triggert ineens iets met een broer of zus. In je huidige opleidingsgroep zit iemand die net zo irritant doet als die vroegere klasgenoot.

Daarom kun je soms zo buitenproportioneel reageren. Je reageert op de situatie nu, vanuit de emotie van toen. Dat gaat onbewust.

Het kan enorm helpen om die jonge ervaring op te sporen en te helen. Tijdens een tijdlijn oefening kun je die emoties transformeren. Je kijkt met volwassen ogen en met de wijsheid van nu, naar die ervaringen van toen. Je kunt letterlijk tegen je jongere zelf zeggen dat het allemaal goed is gekomen met jou. 

De heftigheid ontladen

De ervaring zelf kun je niet veranderen. Maar wel de manier waarop de herinnering is opgeslagen. Je haalt de lading eraf. En dat heeft invloed op soortgelijke latere herinneringen en toekomstige ervaringen.

En daar heb je in het dagelijks leven veel profijt van. Mensen kunnen enorm opknappen van een tijdlijntje.

Door die eerste ervaring te helen, zullen de emoties van navolgende ervaringen ook milder worden. En, dat is zo gaaf: ook de ervaringen in het heden en in je toekomst. Je stapt daarna vol vertrouwen de toekomst in. 

Niet wroeten in het verleden

Soms zijn mensen bang voor wat ze tegenkomen. Ze willen liever niet wroeten in het verleden. Een trauma wil je immers  niet opnieuw meemaken. Ik kan je gerust stellen: je hoeft de nare ervaring niet te herbeleven. Juist niet! Je kijkt er van een veilige afstand naar. Met alle hulpbronnen die je nu tot je beschikking hebt.

Toveren met tijdlijnen

Klinkt je dit allemaal wat zweverig in de oren? Dat kan ik me best voorstellen. Je kunt het zo zweverig of zo nuchter krijgen als je het wilt. Zoveel mensen, zoveel mogelijkheden. Ook dat is zo gaaf met de tijdlijn. De variaties zijn eindeloos. Je kunt je verleden opschonen, vergeten talenten weer herinneren, een doel planten in de toekomst en anderen begeleiden. Het effect is magisch: Je kunt toveren met tijdlijnen. 

Nieuwsgierig naar NLP?

Werken met tijdlijnen is een onderdeel in de NLP Practitioner opleiding en de NLP Master Practitioner opleiding.

Heb je een specifieke situatie waar je mee wilt werken, dan kan ik een tijdlijn oefening met je doen in een individueel coach traject.

Neem gerust contact op, dan bespreken we de mogelijkheden. Ik denk graag met je mee. 

Hoe slaan we informatie op? Op school wordt ons dat niet geleerd. Als kind al, proppen wij van alles in ons hoofd. Als je dat niet handig doet, kun je chaos in je hoofd ervaren of moeite hebben met leren. Logisch dat op een gegeven moment je hoofd te vol is.

Met de MatriXmethode kun je je hoofd opruimen en kun je leren hoe je informatie kunt ordenen. Je maakt (denkbeeldig) een blijvend systeem. Ook zetten we de MatriXmethode in bij onverwerkte emoties, bij trauma en bij onverklaarbare pijnklachten.

De achtergrond (vanuit NLP)

Onze zintuigen spelen een belangrijke rol bij de informatieverwerking.
We zien, horen, voelen, ruiken en proeven. Al deze informatie wordt opgeslagen in ons brein.

Afhankelijk van je voorkeur sla je informatie op in:

• beelden
• geluiden
• gevoelens
• geuren
• smaken
• gedachten

NLP noemt deze zintuiglijke informatie: modaliteiten.
Die modaliteiten kun je weer onderverdelen in kleinere brokjes informatie: de submodaliteiten.

Een gebeurtenis is neutraal. De manier waarop je het opslaat, je strategie, bepaalt hoe je het ervaart. Zo kan het, qua beleving, nogal wat uitmaken of een beeld stilstaand of bewegend is opgeslagen, ver weg of dichtbij, in kleur of zwart-wit. Hetzelfde geldt voor geluid. Is dat hard of zacht, snel of langzaam, ritmisch, hard, staccato, schel? Hoe jij het opslaat, is bepalend voor hoe het voor je voelt.

In je geheugen gegrift

Maar soms gaat zo’n geluid niet vanzelf weg. Het beeld blijft in je geheugen gegrift of je proeft nog steeds die nare smaak. Vooral tijdens gebeurtenissen met grote emotionele impact is vaak slechts een enkel fragment, heel bepalend voor de belevenis. Zowel bij positieve als bij negatieve ervaringen. 

Misschien herinner jij je nog de smaak van die plaatselijke lekkernij tijdens een vakantie? De muziek waarop je danste met je grote liefde? De geur van pasgeboren puppies? Als je het beeld van je spelende kind weer voor je ziet, word je direct weer blij.

Met dit soort positieve ervaringen gaan mensen doorgaans niet naar de therapeut of coach. Maar bij negatieve ervaringen kunnen beelden, geluiden of geuren als een trigger werken en een vervelend gevoel  weer oproepen.

Zonder herbeleving

Het positieve en unieke van de MatriXmethode is dat je niets hoeft te vertellen over de ervaring.  Dit voorkomt het herbeleven en verder verdiepen van nare gevoelens en trauma.

De coach stelt neutrale vragen over hoe je een gebeurtenis hebt opgeslagen: als beeld, geluid, gevoel of gedachte. Hij of zij begeleidt je naar het vervelendste fragment en laat je dat ontladen.

En het bijzondere is: als je dat ene bepalende fragment ontlaadt, verandert de lading van de hele gebeurtenis. Zonder herbeleving! Want je hoeft niets te vertellen over de gebeurtenis.

Dat is waarom ik zo enthousiast ben over de MatriXmethode. Vaak zijn een of twee gesprekken al voldoende.

De MatriXmethode is ontwikkeld door Ingrid Stoop. Op Youtube zijn veel filmpjes te vinden met demonstraties.

Ballast uit het verleden

Neem jij te veel hooi op je vork? Werk je keihard, zorg je voor iedereen en vraag je je soms af: ‘Voor wie doe ik dit eigenlijk?’ Veel mensen kennen dit patroon. Altijd voor anderen zorgen, maar jezelf vergeten.

Als je altijd voor anderen zorgt, weet je nooit wanneer het genoeg is

Je werkt te hard. Je bikkelt maar door. Gevraagd en ongevraagd sta je altijd voor iedereen klaar. Het is je kwaliteit. Maar je vergeet voor jezelf te zorgen en je hebt moeite je grenzen aan te geven. Eigenlijk voel je niet eens waar jouw grenzen zijn en wanneer het ‘genoeg’ is. En dan wordt het een last.

Ongevraagd en onbewust

Mensen die dit patroon kennen, doen dit vaak al hun leven lang. Ze lopen zelfs een beetje krom, alsof ze gebukt gaan onder een zware last. Ergens in hun kinderjaren, zijn ze hier onbewust (!) mee begonnen. Hun voelsprieten waren gericht op hun ouders. Ze hielden zich stil, zodat papa en mama zich geen zorgen hoefden te maken. Sterker nog, zij zorgden wel voor papa en mama. Soms gevraagd, meestal ongevraagd en altijd onbewust.

De last van een ander is te zwaar voor jou

Het gaat sluipenderwijs en het wordt de normaalste zaak van de wereld. Je weet niet beter. Totdat het te zwaar wordt. Je realiseert je dat je eigenlijk helemaal niet weet wat je zelf wilt en wat jouw behoeftes zijn. Je voelt je niet gelukkig. Misschien raak je overspannen of burnout.

Systemisch coachen

Tijdens coachgesprekken zie ik het regelmatig. Mensen die te veel dragen, altijd maar zorgen voor anderen en geen contact hebben met hun eigen gevoelens, grenzen en behoeftes. Ze merken dat ze dit al hun leven lang doen. Voor hen is het vanzelfsprekend. Het is dan ook een lastig patroon om los te laten. Je kunt het wel snappen en van plan zijn, maar toch lukt het niet. Omdat het zo diep is ingesleten.

Ervaren is belangrijk

Een systemische coachsessie laat je zien en ervaren. We kijken van een afstandje naar jouw situatie. Dat kan met een tafelopstelling met poppetjes of ervaringsgerichte oefeningen met plaatsankers of met de voorouderpalen, die ik speciaal voor dit soort oefeningen heb gemaakt. Een oefening die ik vaak doe met coachklanten is: ‘Last loslaten’.

Herkenbaar?

Resoneert dit bij jou? Als je bovenstaande herkent, draag jij misschien ook systemische ‘last’. Misschien is een systemische coachsessie dan iets voor jou.