Archive
‘Ik ben de grote, jij bent de kleine.’ ‘Ik ben de kleine, jij bent de grote.’
‘Ik ben de ouder, jij bent mijn kind.’ ‘Ik ben het kind, jij bent mijn ouder.’
Familieopstelling
Kinderen kunnen de neiging hebben om voor hun ouders te gaan zorgen. Dit gaat onbewust en al vanaf heel jonge leeftijd. Wanneer ouders niet goed voor zichzelf zorgen, misschien omdat ze dat zelf ook niet hebben geleerd of omdat er iets heftigs is gebeurd, ontstaat er een ‘gat’ in het systeem. De ouder staat, systemisch gezien, niet goed op zijn of haar plek. Een kind kan onbewust dat ‘gat’ dichten, door voor de ouder te gaan zorgen.
Tijdens een familieopstelling of een individuele tafelopstelling kan dit patroon zichtbaar worden.
Kwaliteit èn valkuil
Als je dit ‘zorgen’ van jongs af aan doet, doe je dat later als je groot bent, vaak nog steeds. Ook in heel andere situaties, je werk bijvoorbeeld. Het is je kwaliteit geworden. Je automatische piloot. Je bent zorgzaam, een harde werker. Je ziet goed wat de ander nodig heeft.
Maar het kan ook je valkuil worden. Je springt overal in, neemt veel te veel hooi op je vork en je zorgt niet goed voor jezelf. Met overspannenheid en burnout tot gevolg.
Parentificatie
Dit hardnekkige patroon noemen we parentificatie. Het is soms heel moeilijk om los te laten. Dat zorgen zit er zo ingebakken, is zo normaal voor je.
Tijdens een familieopstelling of individuele tafelopstelling kan dit patroon zichtbaar worden. Dan is het belangrijk dat iedereen weer op zijn eigen plek gaat staan. De ouders weer op de plek van de ouders en de kinderen op hun kindsplek.
Helende zinnen
Dit wordt nog extra bestendigd door het hardop uitspreken van helende zinnen.
Zinnen als:
‘Ik ben de grote, jij bent de kleine.’
‘Ik ben de kleine, jij bent de grote.’
‘Ik ben de ouder, jij bent mijn kind.’
‘Ik ben het kind, jij bent mijn ouder,’ helpen ouders en kinderen om hun plek in te nemen.
Het lot loslaten
Je gaat inzien dat het lot van jouw ouders, te zwaar is voor jou. Je hebt het jarenlang gedragen, uit liefde en onbewust maar nu ga je dat laten. Tijdens de opstelling leg je dat zware lot (in de vorm van een stapel boeken of een zware steen) symbolisch neer bij je ouders. Jij laat het los.
Dit is vaak wat onwennig maar geeft enorm veel ruimte. Opgelucht, dat die zware last van je schouders is, sta je op je eigen plek. En je ouders ook.
Meer lezen over systemisch loslaten: Blog Last uit het verleden loslaten.
Resoneert dit artikel bij jou? Heb jij ook wel wat los te laten? Misschien is een systemische coachsessie dan iets voor jou.
Nieuwsgierig geworden?
Ik kan jou helpen de regie te nemen over hoe jij je voelt. Zodat jij gaat snappen hoe je dat doet. En al die technieken en modellen zoals NLP, geweldloze communicatie en systemisch werk zitten in mijn rugzak en helpen ons daarbij.
Een kennismakingsgesprek is vrijblijvend.
Ballast uit het verleden
Neem jij te veel hooi op je vork? Werk je keihard, zorg je voor iedereen en vraag je je soms af: ‘Voor wie doe ik dit eigenlijk?’ Veel mensen kennen dit patroon. Altijd voor anderen zorgen, maar jezelf vergeten.
Als je altijd voor anderen zorgt, weet je nooit wanneer het genoeg is
Je werkt te hard. Je bikkelt maar door. Gevraagd en ongevraagd sta je altijd voor iedereen klaar. Het is je kwaliteit. Maar je vergeet voor jezelf te zorgen en je hebt moeite je grenzen aan te geven. Eigenlijk voel je niet eens waar jouw grenzen zijn en wanneer het ‘genoeg’ is. En dan wordt het een last.
Ongevraagd en onbewust
Mensen die dit patroon kennen, doen dit vaak al hun leven lang. Ze lopen zelfs een beetje krom, alsof ze gebukt gaan onder een zware last. Ergens in hun kinderjaren, zijn ze hier onbewust (!) mee begonnen. Hun voelsprieten waren gericht op hun ouders. Ze hielden zich stil, zodat papa en mama zich geen zorgen hoefden te maken. Sterker nog, zij zorgden wel voor papa en mama. Soms gevraagd, meestal ongevraagd en altijd onbewust.
De last van een ander is te zwaar voor jou
Het gaat sluipenderwijs en het wordt de normaalste zaak van de wereld. Je weet niet beter. Totdat het te zwaar wordt. Je realiseert je dat je eigenlijk helemaal niet weet wat je zelf wilt en wat jouw behoeftes zijn. Je voelt je niet gelukkig. Misschien raak je overspannen of burnout.
Systemisch coachen
Tijdens coachgesprekken zie ik het regelmatig. Mensen die te veel dragen, altijd maar zorgen voor anderen en geen contact hebben met hun eigen gevoelens, grenzen en behoeftes. Ze merken dat ze dit al hun leven lang doen. Voor hen is het vanzelfsprekend. Het is dan ook een lastig patroon om los te laten. Je kunt het wel snappen en van plan zijn, maar toch lukt het niet. Omdat het zo diep is ingesleten.
Ervaren is belangrijk
Een systemische coachsessie laat je zien en ervaren. We kijken van een afstandje naar jouw situatie. Dat kan met een tafelopstelling met poppetjes of ervaringsgerichte oefeningen met plaatsankers of met de voorouderpalen, die ik speciaal voor dit soort oefeningen heb gemaakt. Een oefening die ik vaak doe met coachklanten is: ‘Last loslaten’.
Oefening ‘last loslaten’
Tijdens de oefening ‘Last loslaten’ reik ik je een stapel boeken aan. Jij pakt dit automatisch, snel en makkelijk aan. Er kan nog wel wat meer bij… je bent dit zo gewend. Tot je je realiseert dat dit is wat je altijd met je mee sjouwt. Heel gewoon voor jou, maar toch ook wel heel zwaar. Ineens voel je het. Een groot deel van deze ‘ballast’ is vaak niet van jou. Je bent het onbewust gaan dragen.
Je legt deze last ‘terug’ bij je familie: je vader, moeder, opa’s en oma’s en verdere voorouders. Dit heb je met liefde gedragen. Maar nu voelt het niet meer goed. Het is te zwaar voor jou. Je kunt de problemen van de ander niet oplossen. Jij gaat nu je eigen leven leiden.
En dan leg je die zware stapel neer voor de palen, die jouw voorouders representeren. Je voelt letterlijk de last van je schouders glijden en merkt hoe zwaar het eigenlijk was.
Het is een betekenisvolle oefening die altijd veel impact heeft. Want al snapt je hoofd het, ook je lijf moet het ervaren. En dan kan zo’n oefening diep doorwerken.
Herkenbaar?
Resoneert dit bij jou? Als je bovenstaande herkent, draag jij misschien ook systemische ‘last’. Misschien is een systemische coachsessie dan iets voor jou.
Nieuwsgierig geworden?
Ik kan jou helpen de regie te nemen over hoe jij je voelt. Zodat jij gaat snappen hoe je dat doet. En al die technieken en modellen zoals NLP, geweldloze communicatie en systemisch werk zitten in mijn rugzak en helpen ons daarbij.
Een kennismakingsgesprek is vrijblijvend.
Hoe systemen functioneren en met elkaar verbonden zijn
Tijdens mijn opleiding familieopstellingen maakte ik deze collage. Het legt uit hoe systemen functioneren en hoe alles met elkaar verbonden is.
Nu, ten tijde van de Corona-uitbraak, verklaart dit beeld misschien een beetje waar we staan.
Wij leven in veel systemen:
We zijn zelf een systeem, je lijf is een systeem.
Je straat, je dorp, stad, land, school, sportclub, je werk, organisatie of instelling.
Je familie is een systeem en het eerste systeem waar je in je leven mee te maken krijgt is je systeem van herkomst: het gezin waarin je bent geboren.
Systemisch werk
Systemen zorgen dat ze overleven. Dat is een wetmatigheid.
Denk maar aan een kudde dieren in de steppen, die weten instinctief wat ze moeten doen om te overleven.
Het systemisch werk (Bert Hellinger, 1925 – 2019) beschrijft drie ‘gewetens’ of ‘overlevingsmechanismen’ van systemen.
N.B. Het woord ‘geweten’ gaat hier niet over ons moreel besef van goed en kwaad. Het is afgeleid van het Duitse “Gewissen” en betekent zoiets als “innerlijk weten”.
De drie gewetens zoals Bert Hellinger beschreef:
1. Het persoonlijk geweten
Het persoonlijk geweten (ook wel groepsgeweten genoemd), bindt ons als persoon aan de groep. Je weet welke (onbeschreven) ‘tegeltjes en regeltjes’ gelden binnen deze groep. Hier zijn we ons van BEWUST.
Je houdt je aan de groepsnormen en waarden: je draagt bepaalde kleding, draait dezelfde muziek, gelooft hetzelfde. Aanpassen aan de groep: dat is veilig. Je hoort erbij.
Wanneer je je afzet tegen de groep of je kiest ervoor het anders te doen dan kan dat ‘schuren’, je voelt dat het ergens niet oké is: Je voelt je ‘loyaal’ aan de groep.
2. Het systeemgeweten
Het systeemgeweten zorgt voor het overleven van de groep als geheel.
Binnen systemen gelden drie wetmatigheden:
1. Iedereen hoort erbij
2. Iedereen staat op zijn eigen plek
3. Er is een gezonde uitwisseling in geven en nemen
Wanneer niet wordt voldaan aan (een van) deze wetmatigheden, zal het systeem proberen deze te herstellen. We zijn ons hiervan NIET BEWUST. Onbewust kun jij in het systeem bezig zijn een ‘gat’ te vullen. Misschien sta je op de verkeerde plek of draag je iets dat niet van jou is. Onbewust probeer je het systeem weer heel te krijgen.
3. Het evolutionair geweten
Het evolutionaire geweten is een kracht die systemen meeneemt in hun lotsbestemming. Dit stijgt uit boven het persoonlijk geweten en het systeemgeweten. Bert Hellinger noemt dit ook wel Geist (Geest). Het zorgt dat samenlevingen in hun geheel zich ontwikkelen.
We noemen het ook wel de emergente toekomst. Je weet niet wat er op je afkomt. Denk aan natuurrampen, oorlog en vrede, crisis en voorspoed. Het schept en vernietigt, zonder oordeel.
Iets groots laat zich zien
Misschien dat je in dit licht snapt waar we nu, ten tijde van de corona-uitbraak in zitten met z’n allen. ‘Iets Groots’ laat zich zien. We worden erdoor beïnvloed maar kunnen het zelf niet beïnvloeden.
Wel hebben we invloed hoe we erop reageren.
Hoe harder je het niet wilt, hoe meer je het probeert te ontkennen en weg te drukken, hoe harder het zich aan je zal laten zien. Dan ben je slachtoffer.
Onze uitdaging is om dit aan te kijken, te begrijpen, te accepteren, te erkennen en toe te staan. Om je plek in te nemen, mee te bewegen en je verantwoordelijkheid te nemen. Zonder oordeel. De wereld nemen zoals ie is.
Meer informatie?
Wil je meer weten over systemisch werk? Het is onderdeel van de NLP Practitioner opleiding en de NLP Master Practitioner opleiding.
Nieuwsgierig geworden?
Ik kan jou helpen de regie te nemen over hoe jij je voelt. Zodat jij gaat snappen hoe je dat doet. En al die technieken en modellen zoals NLP, geweldloze communicatie en systemisch werk zitten in mijn rugzak en helpen ons daarbij.
Een kennismakingsgesprek is vrijblijvend.