‘Wat een ouwe knarren,’ schiet er door me heen. In mijn Keynote-presentatie over de geschiedenis van NLP plak ik zwart-wit foto’s van bejaarde mannen. Het oogt saai en serieus terwijl ik zo van creatief en speels hou.

Maar het ontstaan van NLP is allesbehalve saai. Het verhaal over de beginjaren van NLP en het vervolg over hoe NLP nog steeds door ontwikkelt, is super interessant.

NLP ontstond in de jaren ’70, de Flower Power tijd. De oorlog met Vietnam was officieel voorbij, maar nog niet klaar in de hoofden van veel mensen. Teruggekeerde militairen kampten met nare herinneringen en er was nauwelijks geschikte psychische hulp. 

Tegen die achtergrond ontstond in California, op de universiteit van Santa Cruz, een studiegroep onder leiding van Richard Bandler en Frank Pucelik. Richard studeerde psychologie en computerwetenschappen en Frank was student in de psychologie, counseling en politicologie.

Leren van rolmodellen

Zij vroegen zich af waarom sommige therapeuten succesvol waren en anderen niet. Ze observeerden deze succesvolle therapeuten heel precies. Het idee was om de onderliggende patronen van hun succes te begrijpen en te reproduceren. 

John Grinder, hoogleraar linguïstiek aan dezelfde universiteit werd gevraagd om mee te kijken naar de gebruikte taalpatronen. Ze luisterden heel secuur en schreven alle woorden die de therapeuten letterlijk zeiden, op. 

Dit proces van ‘modelleren’: observeren en kopiëren hoe iemand iets doet, is de basis van alle NLP-technieken. De oefengroepen werden erg populair. Steeds meer studenten sloten zich aan en droegen zo een steentje bij aan de ontwikkeling van NLP.

Invloeden NLP

Doordat zij verschillende therapeuten onderzochten, ontstond er een kruisbestuiving van diverse invloeden. 

Gestalttherapie

Fritz Perls en zijn vrouw Laura Perls ontwikkelden de gestalttherapie in de jaren ’40 en ‘50. Deze vorm van psychotherapie richt zich op het hier en nu en helpt mensen zich bewust te worden van wat zij denken, voelen en doen op het moment zelf. Dit leidt tot zelfinzicht en stelt mensen in staat om verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen gedrag, in plaats van vast te blijven zitten in oude patronen of onopgeloste emoties uit het verleden. 

The only way out is through

– Fritz Perls

Hypnotherapie

Milton Erickson, Amerikaans psychiater en hypnotherapeut, stond bekend om zijn unieke manier van communiceren en het gebruik van trance en hypnose. In plaats van mensen rechtstreeks te vertellen wat ze moeten doen, gebruikte Erickson verhalen en metaforen om hen naar hun eigen oplossingen te leiden. Door zijn taalgebruik lukte het hem een diepe verbinding met zijn cliënten te maken en hielp hij mensen om anders te denken. Erickson ging uit van de kracht van het onderbewuste: mensen hebben alle oplossingen in zich, ze kunnen er alleen nog niet bij. 

You can trust the unconscious

– Milton Erickson

Gezinstherapie

Virginia Satir, Amerikaans psychotherapeute, was een pionier in de gezinstherapie. Met haar manier van aansluiten en vragen stellen, hielp zij gezinsleden hun communicatie te verbeteren. Zij staat aan de basis van veel ‘rapport’-technieken: de kunst van goed contact. 
Zij maakte onderscheid tussen verbale en non-verbale communicatie. Mensen zeggen soms met hun lijf, hun gezichtsuitdrukking of de toon van hun stem iets heel anders dan met hun woorden. Zo krijg je zicht op onbewuste patronen. Verder hielp zij mensen om beperkende overtuigingen te veranderen, een gezond zelfbeeld te creëren en beter te communiceren. Door haar kennis over gezinsdynamieken stond NLP ook aan de wieg van systemisch werk.

Problems are not the problem, coping is the problem

– Virginia Satir

Cybernetica

Gregory Bateson, antropoloog, had zelf geen directe rol in het ontstaan van NLP maar was een belangrijke inspiratiebron voor Bandler, Pucelik en Grinder. Systemen, relaties, communicatie en hoe mensen leren en veranderen: het idee dat alles met elkaar verbonden is, gaf veel richting aan NLP. In de jaren ’80 beschreef Robert Dilts op basis hiervan het veelgebruikte model ‘de neurologische niveaus’. 

The meaning of your communication is the response you get

– Gregory Bateson

NLP verklaart gedrag

Tijdens de eerste jaren van de ontwikkeling van NLP was men vooral geïnteresseerd in hoe je gedrag kunt veranderen door de manier waarop je over jezelf en je ervaringen praat. Ze ontdekten dat mensen verschillende manieren hebben om informatie te verwerken en beslissingen te nemen. De ‘metaprogramma’s’ werden beschreven, onze onbewuste mentale filters die bepalen hoe we de wereld waarnemen, informatie verwerken en hoe we reageren. Dit verklaart waarom mensen verschillend denken, reageren en communiceren.

In 1981 eindigde de samenwerking tussen Bandler en Grinder. Zij gingen ieder hun eigen weg. Grinder ontwikkelde New Code NLP en Bandler hield zich bezig met toneelhypnose en design human engineering. Ook Frank Pucelik, die al eerder uit de groep stapte, ontwikkelde verder en richtte zich vooral op leiderschapsontwikkeling. 

Eerste, tweede, derde en vierde generatie NLP

NLP werd wereldwijd bekend. En hoewel er ook kritiek was omdat NLP niet wetenschappelijk bewezen zou zijn, is NLP nog steeds populair. 

De ontwikkelingen en kruisbestuivingen gaan heden ten dage nog steeds door. Zo vermengde NLP zich met spiritualiteit, systemisch werk, mindfulness, kwantumfysica en neurowetenschappen. 

Hoewel de inhoud van een NLP-opleiding grotendeels vaststaat, geeft een trainer of instituut er zijn eigen ‘sausje’ aan waardoor NLP meer zakelijk, spiritueel of praktisch wordt getraind. 

Een boeiende gereedschapskist

Bovenstaand artikel is verre van volledig. Er zijn nog veel meer NLP-technieken en stromingen. Ik vergelijk NLP altijd met een gereedschapskist waar ontzettend veel tools in zitten. Afhankelijk van de vraag en je voorkeur kun je naar hartenlust klussen. 

Als je NLP eenmaal in je vingers hebt en weet wat je doet (!) kun je gaan experimenteren en verbindingen leggen. Dan wordt het creatief en speels. 

Zo ben ik zelf erg enthousiast over de combinatie van NLP met geweldloze communicatie. 

Hoopvol vind ik de ontwikkelingen op het gebied van trauma en het zenuwstelsel. Want uiteindelijk bepaalt de automatische reactie van het brein toch je gedrag en communicatie. Hoe meer we dit gaan snappen, helen en trainen, hoe meer invloed je krijgt op je functioneren. 

Ik ben dankbaar voor wat die ‘ouwe knarren’ in de vorige eeuw hebben neergezet en dat ik daarmee mag werken en zo mijn bijdrage kan leveren aan persoonlijke ontwikkeling. We zijn nog lang niet uitgeleerd. 

Als jij ook geboeid bent door de vele mogelijkheden die NLP biedt, dan is een NLP-opleiding wellicht interessant voor jou. 

Het kan je ineens overvallen. Je wordt onredelijk boos, overdreven verdrietig of onverklaarbaar angstig. Het gevoel is echt, maar is ook een beetje buitenproportioneel. De emoties zijn groter dan eigenlijk bij de situatie past. Het belemmert je en het begint je ook te irriteren. 

Wanneer word ik nou eindelijk eens volwassen?

Je bent inmiddels al lang volwassen maar verandert in die stampvoetende kleuter als je je zin niet krijgt. Of misschien zie jij er enorm tegenop om je mond open te doen op je werk. Terwijl je inmiddels al 46 bent en nota bene leidinggevende. ‘Waarom kan ik niet gewoon voor mezelf opkomen?’

Het overvalt je soms en dan voel en gedraag je je weer als vanouds. Als vanouds: het woord zegt het eigenlijk al.  Met NLP Tijdlijn oefeningen kun je hiernaar kijken.

Helen op de tijdlijn

Onbewust herinnert een situatie je aan iets soortgelijks van vroeger. Je wordt getriggerd en ineens is het alsof je weer twaalf bent. Je voelt dat ongemak van je jongere zelf weer en je handelt ook als zodanig. Terwijl je inmiddels allang volwassen bent! 

Wat zou het lekker zijn als je zonder oude ballast in het leven kunt staan. Gewoon de dingen durven doen die je graag wilt. Op een volwassen manier je mening geven zonder je klein te maken of te gaan pleasen.

Gelukkig zijn er mooie NLP-oefeningen om dit stuk te helen. Bijvoorbeeld op de tijdlijn.

Wat is een NLP tijdlijn?

Ons onbewuste slaat al onze herinneringen op en bewaart die chronologisch. Als een soort fotoalbum van je leven. Vergelijk het maar met de tijdlijn op Facebook.

Ieder mens heeft een denkbeeldige tijdlijn. Het is een metafoor die staat voor de manier waarop jouw brein je heden, verleden en toekomst organiseert.

Je tijdlijn loopt vanaf je conceptie tot aan je dood. Je zet van jongs af aan herinneringen op je tijdlijn. Echter, met het benul van de leeftijd die je toen had! 

Sommige gebeurtenissen waren heftig voor je. En met de emoties gekoppeld aan die ervaring van toen ga je je leven in. Daarop baseer je volgende ervaringen. 

Het kan hierbij gaan om grote traumatische ervaringen maar vaak gaat het ook om kleinere dingen die jij toen, als traumatisch hebt ervaren: Je werd gepest op het schoolplein. Je ouders werden boos als je je bord niet leeg at. Jij kreeg op je kop toen je broertje iets stuk had gemaakt.

Het was niet leuk. Misschien was het zelfs afschuwelijk. De ervaring kun je niet meer veranderen, maar je hebt het wel overleefd en je bent er sterker uit gekomen.

Vandaag de dag kom je situaties tegen die je onbewust herinneren aan gebeurtenissen die jij als spannend, verdrietig of gevaarlijk hebt opgeslagen op je tijdlijn. De ogen van je baas doen je misschien denken aan die van je vader als hij boos was. De stem van je partner of het gedrag van een collega triggert ineens iets met een broer of zus. In je huidige opleidingsgroep zit iemand die net zo irritant doet als die vroegere klasgenoot.

Daarom kun je soms zo buitenproportioneel reageren. Je reageert op de situatie nu, vanuit de emotie van toen. Dat gaat onbewust.

Het kan enorm helpen om die jonge ervaring op te sporen en te helen. Tijdens een tijdlijn oefening kun je die emoties transformeren. Je kijkt met volwassen ogen en met de wijsheid van nu, naar die ervaringen van toen. Je kunt letterlijk tegen je jongere zelf zeggen dat het allemaal goed is gekomen met jou. 

De heftigheid ontladen

De ervaring zelf kun je niet veranderen. Maar wel de manier waarop de herinnering is opgeslagen. Je haalt de lading eraf. En dat heeft invloed op soortgelijke latere herinneringen en toekomstige ervaringen.

En daar heb je in het dagelijks leven veel profijt van. Mensen kunnen enorm opknappen van een tijdlijntje.

Door die eerste ervaring te helen, zullen de emoties van navolgende ervaringen ook milder worden. En, dat is zo gaaf: ook de ervaringen in het heden en in je toekomst. Je stapt daarna vol vertrouwen de toekomst in. 

Niet wroeten in het verleden

Soms zijn mensen bang voor wat ze tegenkomen. Ze willen liever niet wroeten in het verleden. Een trauma wil je immers  niet opnieuw meemaken. Ik kan je gerust stellen: je hoeft de nare ervaring niet te herbeleven. Juist niet! Je kijkt er van een veilige afstand naar. Met alle hulpbronnen die je nu tot je beschikking hebt.

Toveren met tijdlijnen

Klinkt je dit allemaal wat zweverig in de oren? Dat kan ik me best voorstellen. Je kunt het zo zweverig of zo nuchter krijgen als je het wilt. Zoveel mensen, zoveel mogelijkheden. Ook dat is zo gaaf met de tijdlijn. De variaties zijn eindeloos. Je kunt je verleden opschonen, vergeten talenten weer herinneren, een doel planten in de toekomst en anderen begeleiden. Het effect is magisch: Je kunt toveren met tijdlijnen. 

Nieuwsgierig naar NLP?

Werken met tijdlijnen is een onderdeel in de NLP Practitioner opleiding en de NLP Master Practitioner opleiding.

Heb je een specifieke situatie waar je mee wilt werken, dan kan ik een tijdlijn oefening met je doen in een individueel coach traject.

Neem gerust contact op, dan bespreken we de mogelijkheden. Ik denk graag met je mee. 

Vijf stijlen om energie in een groep te managen

Je moet een presentatie geven en je publiek sukkelt weg: mensen gapen, kijken glazig of knikkebollen: niet erg fijn voor je zelfvertrouwen als spreker.

Of je staat voor de groep en het is onrustig. Je hebt net een oefening uitgelegd maar er gonzen nog veel vragen en iedereen kletst door elkaar.

Als je het lastig vindt om voor een groep te spreken of om een groep in het gareel te houden, lees dan even verder.

Juf Elly

Het is al lang geleden dat ik mijn zoon naar de kleuterschool bracht. Naar een klas vol krioelende, pratende, lachende, huilende, lawaaiige kleuters. Zo’n groep waarin je gemakkelijk overprikkeld raakt en zelf ook steeds harder gaat roepen om contact te krijgen. Herkenbaar? Voor mij, toen zeker, wel.

Juf Elly, de juf van mijn zoon ging dan juist fluisteren of heel zachtjes een liedje zingen, net zolang tot iedereen stil was. Ik kon daar met grote bewondering naar kijken.

Inmiddels sta ik regelmatig voor de groep en weet ik hoe je de aandacht van je publiek kunt trekken of vasthouden en hoe je de energie kunt sturen.

Ook leren hoe je energie in een groep kunt managen?

In de NLP Master Practitioner die dit najaar start, behandel ik de Satir-stijlen. Als je meedoet, leer ik je ook de bijbehorende lichaamshouding en tonaliteit zodat jij congruent in al deze rollen kunt stappen. Zeker weten dat je je toehoorders op het puntje van hun stoel krijgt!

Heb jij dat ook? Van die aapjes op je schouder? Ze zijn er zomaar op gesprongen. Je weet niet eens van wie ze zijn. Ze fluisteren in je oor wat je allemaal niet mag vergeten. Ze schreeuwen wat je allemaal nog MOET doen. Ze spreken je verantwoordelijkheidsgevoel aan. Het is druk op jouw schouders. Soms voel je je schuldig, terwijl je er niets mee te maken hebt. En dan offer je je maar weer op. Je doet het, allemaal, automatisch. Want als jij het niet doet, wie doet het dan?

Hee, haal die aap eens van je schouder!

Ben jij ook zo’n secretaresse, die het altijd allemaal oplost? Die verpleegkundige of arts die haar vrije dag opoffert zodat het dienstrooster weer klopt? Je voelt een ‘nee’ maar je zegt weer ‘ja’. Maak jij ’s avonds thuis nog even snel die klus af? Vang jij die zaken op die anderen hebben gelaten? Voorzie jij de problemen die ontstaan als niemand ingrijpt? Maar ben jij daar eigenlijk wel klaar mee? Ben je moe en vraag je je weleens af: ‘Wat ben ik nou eigenlijk aan het doen?’ 

Ik snap het helemaal. Zo was ik ook. Maar haal eens even diep adem en vraag aan jezelf: ‘Wiens aapje is het?’

Ze zijn helemaal niet van jou

Eerst was het nog wel leuk. Je bent dienstbaar, een kei in het organiseren en het oplossen van problemen. Je helpt graag. Het is je kwaliteit maar ook je valkuil. Je bent zo gewend om in allerlei gaten te springen. Je doet dat automatisch. Want je voelt je overal verantwoordelijk voor. En luistert naar de aapjes op je schouders die helemaal niet van jou zijn.

Hoe ga je om met pijnlijke herinneringen uit je jeugd? Als beelden blijven knagen, verander dan je beeld.

Daar sta ik, in mijn gele jas. Het is de eerste winter na onze verhuizing van de Randstad naar Groningen. Ik ben twaalf. Er ligt ijs op het Damsterdiep en we gaan met het hele gezin schaatsen. Papa maakte deze foto. Ik vond hem bij Mama in een laatje. In een envelop met kiekjes die nooit het album hebben gehaald. Deze foto heb ik nog nooit gezien en het beeld ontroert me. 

Jeugdherinneringen

Die jas. Een zelf genaaide wollen jas. Wat ben ik erom gepest op school. Ik vond gemene briefjes verstopt in de zakken van die gele jas.

Ik heb weinig herinneringen aan mijn jeugd maar ik vond mijn schooltijd verschrikkelijk. Leren ging goed maar ik was niet zo handig in omgang met andere kinderen. Het was voer voor een pest carrière.

Wat moest ik doen en laten? Wat moest ik dragen? En wie moest ik zijn om erbij te horen in de klas? Ik wist het niet. Het pesten en het ongemak heeft veel impact gehad. 

Deze ervaringen hebben mij gevormd. Een trauma wil ik het niet noemen. Zo erg was het nou ook weer niet. Thuis was een veilig nest. Ik heb een warme jeugd gehad. Toch heeft mijn schooltijd veel gevolgen gehad voor mijn ontwikkeling. Hier is onzekerheid en ongemak ontstaan. Het is een litteken geworden.

Nu ik terugkijk naar deze foto vind ik hem hartstikke leuk. Zelfs die gele jas. Gele jassen zijn weer hip tegenwoordig.

Overigens viel Papa na dit Kodak momentje hard op het ijs. Zijn schaats kwam in een scheur terecht. Hij had veel pijn en in het ziekenhuis bleek zijn jukbeen gebroken. Er werd een ijzerdraadje ingezet om het bot bij elkaar te houden. Daar had hij later geen last meer van. Behalve als het ging vriezen. Dan deed dat draadje weer pijn. Een wond geneest. Het litteken blijft. En soms schrijnt het weer.

Net als een pest-verleden. Ik ben hartstikke goed terechtgekomen. En toch, soms ineens, in groepen mensen, kan ik het lastig vinden om erbij te horen. Dan voel ik mij erbuiten staan. Of ik kies zelf voor een rol buiten de groep. Die blijft het gemakkelijkst en voelt vertrouwd. In groepen schrijnt het litteken soms nog.

Nieuwe beelden creëren met NLP

Toch gek hoe zo’n herinnering vervormt in de loop van de tijd. Die gele jas was een naar beeld van een enorm foute jas. Nu ik ouder ben, kijk ik toch anders naar die jas. Eigenlijk vind ik hem nu wel leuk.

Achteraf, viel dat pesten misschien ook wel mee. Waren de briefjes in mijn jaszak minder gemeen als ze toen leken. In al mijn ongemak en met het onvermogen van een meisje van twaalf heb ik die herinnering zo opgeslagen. 

Er zijn mooie NLP-technieken waarbij je het beeld, zoals je dat hebt opgeslagen, verandert. Daardoor verandert de beleving. Misschien wil je het beeld in je hoofd groter maken, of juist kleiner. Misschien wil je het (een andere) kleur geven of als zwart wit foto opslaan. Je kunt ook het hele beeld vervangen of er een geluid aan toevoegen. 

Er zijn dingen gebeurd in het verleden en er zullen dingen gebeuren in de toekomst. In het heden geef jij dit weer aan jezelf in beelden, geluiden, gevoelens, geuren, kleuren en gedachten. In jouw hoofd heb jij de regie. Zo word jij de regisseur van jouw leven. 

Als tijd de wonden niet heelt

Ze zeggen weleens: Tijd heelt alle wonden. En soms is dat zo. Maar als lastige beelden blijven knagen, kun je die met NLP-oefeningen herschrijven. De gebeurtenis blijft, maar na zo’n oefening is de lading eraf. De emoties die bij die oude ervaring horen, komen nooit meer terug.

Net als die winters uit mijn kindertijd, vrees ik.

Vind jij dit interessant en wil je leren hoe je dit doet? Misschien is een NLP-opleiding dan leuk voor jou. Reageer gerust op deze mail om een vrijblijvend kennismakingsgesprek in te plannen. 

Hoe slaan we informatie op? Op school wordt ons dat niet geleerd. Als kind al, proppen wij van alles in ons hoofd. Als je dat niet handig doet, kun je chaos in je hoofd ervaren of moeite hebben met leren. Logisch dat op een gegeven moment je hoofd te vol is.

Met de MatriXmethode kun je je hoofd opruimen en kun je leren hoe je informatie kunt ordenen. Je maakt (denkbeeldig) een blijvend systeem. Ook zetten we de MatriXmethode in bij onverwerkte emoties, bij trauma en bij onverklaarbare pijnklachten.

De achtergrond (vanuit NLP)

Onze zintuigen spelen een belangrijke rol bij de informatieverwerking.
We zien, horen, voelen, ruiken en proeven. Al deze informatie wordt opgeslagen in ons brein.

Afhankelijk van je voorkeur sla je informatie op in:

• beelden
• geluiden
• gevoelens
• geuren
• smaken
• gedachten

NLP noemt deze zintuiglijke informatie: modaliteiten.
Die modaliteiten kun je weer onderverdelen in kleinere brokjes informatie: de submodaliteiten.

Een gebeurtenis is neutraal. De manier waarop je het opslaat, je strategie, bepaalt hoe je het ervaart. Zo kan het, qua beleving, nogal wat uitmaken of een beeld stilstaand of bewegend is opgeslagen, ver weg of dichtbij, in kleur of zwart-wit. Hetzelfde geldt voor geluid. Is dat hard of zacht, snel of langzaam, ritmisch, hard, staccato, schel? Hoe jij het opslaat, is bepalend voor hoe het voor je voelt.

In je geheugen gegrift

Maar soms gaat zo’n geluid niet vanzelf weg. Het beeld blijft in je geheugen gegrift of je proeft nog steeds die nare smaak. Vooral tijdens gebeurtenissen met grote emotionele impact is vaak slechts een enkel fragment, heel bepalend voor de belevenis. Zowel bij positieve als bij negatieve ervaringen. 

Misschien herinner jij je nog de smaak van die plaatselijke lekkernij tijdens een vakantie? De muziek waarop je danste met je grote liefde? De geur van pasgeboren puppies? Als je het beeld van je spelende kind weer voor je ziet, word je direct weer blij.

Met dit soort positieve ervaringen gaan mensen doorgaans niet naar de therapeut of coach. Maar bij negatieve ervaringen kunnen beelden, geluiden of geuren als een trigger werken en een vervelend gevoel  weer oproepen.

Zonder herbeleving

Het positieve en unieke van de MatriXmethode is dat je niets hoeft te vertellen over de ervaring.  Dit voorkomt het herbeleven en verder verdiepen van nare gevoelens en trauma.

De coach stelt neutrale vragen over hoe je een gebeurtenis hebt opgeslagen: als beeld, geluid, gevoel of gedachte. Hij of zij begeleidt je naar het vervelendste fragment en laat je dat ontladen.

En het bijzondere is: als je dat ene bepalende fragment ontlaadt, verandert de lading van de hele gebeurtenis. Zonder herbeleving! Want je hoeft niets te vertellen over de gebeurtenis.

Dat is waarom ik zo enthousiast ben over de MatriXmethode. Vaak zijn een of twee gesprekken al voldoende.

De MatriXmethode is ontwikkeld door Ingrid Stoop. Op Youtube zijn veel filmpjes te vinden met demonstraties.

Je persoonlijke stappenplan voor succes

Een strategie is de manier waarop je dingen doet en bestaat uit een opvolgend aantal kleine stappen.  Als jij onhandige dingen doet met ongewenst resultaat, is het nuttig om te kijken welke stappen jij precies doet.

Onhandige strategie

Het overkomt me regelmatig. Dat ik op het station in Groningen mijn fiets niet meer terug kan vinden. Heel onhandig. Herken jij het? Hoe doe jij dat? Hoe onthoud jij waar je je fiets hebt geparkeerd? Of je auto in een grote parkeergarage? Je plek in de bioscoop of het theater?
Bij navraag blijkt dat mensen daar verschillende manieren voor hebben. De een maakt er (in gedachten) een foto van. De ander telt het aantal stappen, verzint een associatie of dreunt intern een riedeltje op.

Je persoonlijke stappenplan: Hoe doe je wat je doet?

We hebben ‘strategieën’ voor hoe we dingen doen. Al onze dagelijkse activiteiten zijn opgebouwd uit kleine (denk)stapjes: een persoonlijk stappenplan. Nu klinkt een plan redelijk bedacht. Echter meestal zijn je strategieën onbewust.

Hoe lukt het jou bijvoorbeeld om dingen te onthouden, om ’s morgens fris en fruitig op te staan? Hoe beslis je wat je koopt? Hoe word je verliefd? Hoe raak je gemotiveerd?

Wanneer je je strategie kent voor iets waar je goed in bent, of misschien juist voor iets waar je niet goed in bent, heb je een waardevolle tool in handen om gedrag te veranderen.

Hoe zit het precies?

Van jongs af aan ontwikkelen we strategieën voor bepaald gedrag: succesvol of juist onsuccesvol gedrag. Als je iets heel vaak doet op een bepaalde manier raakt het proces geautomatiseerd en wordt het onbewust.

Daardoor herken je niet hoe je steeds weer in dezelfde valkuil trapt. Of waarom jij goed bent in bepaalde dingen, voor jou is dat heel normaal.

We hebben strategieën voor van alles. Voor verliefd worden. Hoe we aankopen doen. Voor je ongelukkig voelen, voor motivatie, voor in de problemen raken.

Strategieën uitzoeken

Heel handig dus om uit te vinden welk stappenplan jij precies gebruikt. Welke denkstappen je volgt. Zowel bij de succesvolle handelingen als bij de valkuilen.

Strategieën zijn opgebouwd uit zintuiglijke ervaringen en kennen een bepaalde volgorde.

Je kunt de strategie van iemand onderzoeken. De coach of begeleider vraagt wat er als eerste gebeurt als je met bepaald gedrag start. Wat je dan ziet, hoort, voelt of denkt. En wat gebeurt daarna, en daarna? Komt er een beeld, geluid, gevoel of een gedachte?

Je strategie herhalen bij succesvol gedrag

Als je je strategie kent, kun je dit herhalen en ook inzetten bij andere acties, waar je eenzelfde resultaat wilt bereiken. Je kunt ook een strategie van iemand anders uitvragen en overnemen als die iets kan wat jij ook graag wilt kunnen. (Binnen NLP noemen we dit modelleren).

Mijn onthoud-strategie

Mijn fiets was ik dus regelmatig kwijt op station Groningen. Maar mijn telefoonnummer, een bankrekeningnummer of pincode, kan ik goed onthouden. Hoe doe ik dat?
Ik ontdekte dat ik nummers onthoud door ze als het ware intern te ‘zingen’. Ik zeg ze een aantal keer tegen mezelf, zodat ik het hoor, soms gekoppeld aan een melodietje. Als ik nu mijn fiets parkeer, onthoud ik het nummer dat op het rek staat door dat nummer een aantal keren tegen mezelf te zeggen. En dat werkt voor mij. Het scheelt een hoop zoeken.

Je strategie wijzigen bij onsuccesvol gedrag

Als je merkt dat één van de stappen steeds zorgt voor een negatief resultaat, kun je die ene stap wijzigen zodat het een ander, gewenst resultaat oplevert.
Je haalt een stap weg en vervangt die door een andere, meer kansrijke stap. (Eigenlijk net alsof je een recept aanpast). Vervolgens oefen je dit direct een aantal keer zodat je brein de kans heeft een nieuw paadje te creëren en er een nieuwe onbewuste strategie kan ontstaan.

Nieuwsgierig hoe jij dat doet?

Welke onbewuste strategie zorgt er bij jou voor dat je steeds weer in bepaald gedrag vervalt? Wat zou jij anders willen doen? Of wat zou je willen leren van iemand die ergens heel goed in is?
Door iemands strategie uit te zoeken, ontdek je zijn stappenplan en dat kun jij herhalen. Het is een super waardevolle NLP techniek die je leert in de NLP Practitioner opleiding.

Wil jij meer rust en minder gedoe?

Herken je dat je zomaar uit je slof kunt schieten? Iemand zegt iets, doet iets of kijkt zo en floep, daar ga je…. Het kan op je werk zijn of thuis: ineens word je geraakt en barst de spreekwoordelijke bom.

Of andersom. Jij bent best relaxed en je partner, collega of kind schiet ineens in de weerstand. Als door een wesp gestoken om iets wat jij zegt of doet. Je ziet het gebeuren maar hebt eigenlijk geen idee wat de aanleiding is van de commotie. Maar feit is wel dat de sfeer omslaat en je in een discussie belandt.

Stap één: Waarnemen

Als je merkt dat je weer zo aan het hakketakken bent, stop dan even, haal adem en benoem wat je waarneemt. Zonder oordeel, zonder verwijten en zonder jouw interpretaties.

Dat klinkt simpel

Ik merk in mijn workshops dat mensen die eerste stap nog niet zo gemakkelijk vinden. Want hoe doe je dat nou precies, dat waarnemen zonder oordeel? Misschien is die eerste stap wel de lastigste. Je schiet namelijk heel gemakkelijk in je valkuil. En dat is niet zo gek want dat gebeurt automatisch. Je bent het zo gewend. Je doet al zo van kinds af aan.

NLP helpt

NLP maakt je bewust van je communicatie. Het legt uit hoe het werkt in je brein. Het helpt om te snappen hoe het werkt. Een belangrijke basis is het NLP communicatiemodel:

Nu je dit weet en je hier bewust van bent, kun je anders reageren

Het steekt dus best nauw, zeker als er al een conflict op de loer ligt, om zuiver te zijn in wat je waarneemt. Want wanneer jij (onbewust) je interpretaties, oordelen en verwijten communiceert, nodig je (onbewust) de ander uit dit ook te doen en zo ontstaat gemakkelijk een cirkel waarin we vanuit automatismen op elkaar reageren en het conflict in stand houden of zelfs vergroten.

Het begint altijd bij stap één

Bekijk dus heel bewust: wat precies neem je waar? Vervolgens communiceer je dit met behulp van NLP technieken. Daarom vind ik het zo belangrijk om NLP te combineren met geweldloze communicatie. NLP maakt het mogelijk. Het geeft je praktische handvatten.

Drie praktische NLP tips:

Jij maakt het verschil

Wanneer jij het verschil wilt maken, wees je dan bewust van je communicatie. Begin met het concreet specifiek maken van wat je waarneemt en gebruik daarbij de ik-boodschap. Dit helpt zowel jou als je gesprekspartner om uit de automatische, onbewuste patronen te blijven.

Dat vraagt bewustzijn en jouw initiatief om de regie te nemen. Maar je krijgt er veel voor terug, namelijk invloed op de situatie. Wanneer jij  je realiseert dat het bij jou begint, dan kun jij het verschil maken. Het verschil tussen ‘alweer in gedoe terechtkomen’ en ‘weten wat je kunt doen om gedoe in de hand te houden’. Dat geeft je kracht en zelfvertrouwen.

Hoe maak je een project behapbaar?

Je klus behapbaar door te chunken

Ken je dat? Je hebt een grote klus of een project en je weet niet waar te beginnen. Bijvoorbeeld je schuur opruimen, een driegangen menu koken voor vrienden of het schrijven van een scriptie. Het gevolg is dat je het uitstelt of er helemaal niet aan begint. Je ziet er als een berg tegenop en begint te twijfelen aan je talent en of je het eigenlijk wel echt wilde. Hoe maak je het behapbaar?

Grote lijnen of details

Eerst deel ik de klus op in kleinere stukken. Bijvoorbeeld de NLP cursusmap deel ik op in acht blokken van twee dagen. Vervolgens bedenk ik welke inhoud hoort bij welk blok. En dan blijkt dat ik best al veel informatie heb verzameld. Dat hoef ik alleen nog maar te knippen en te plakken. Zo ontstaan deelprojecten en krijg ik zicht op welke onderdelen ik nog moet schrijven. Vervolgens kies ik wat ik ga doen: dat wat het meest urgent is of waar ik gewoon het meest zin in heb op dat moment. Het chunken geeft mij overzicht en rust. Het maakt de klus behapbaar.

Opdelen in brokken

Chunken is een hele handige NLP techniek. Je kunt ermee schakelen tussen de grote lijnen en de details.

Upchunken en Downchunken

De upchunk is het grote geheel, in mijn geval de NLP opleiding. Maar het kan bijvoorbeeld ook het diner zijn of de verhuizing.

Een downchunk hiervan kan bijvoorbeeld een verdeling in een aantal dagen zijn. Een diner kun je onderverdelen in verschillende gangen. De verhuizing in kamers enzovoorts.

Als je dat weer verder gaat downchunken kom je uit bij de details: de theorie die ik wil bespreken, de voorbeelden die daarbij horen en de oefeningen. Of de ingrediënten van de verschillende gerechten.

Je kunt ook nog lateraal chunken: dan verzin je meer voorbeelden van hetzelfde onderwerp: bijvoorbeeld verschillende oefeningen die je kunt doen per onderdeel of verschillende boodschappen die je moet halen voor je gerecht.

Creatieve techniek

Om dit op een creatieve manier inzichtelijk te maken, werk ik wel met grote vellen papier. Een vel per dagdeel die ik vul met post-its met de onderdelen, oefeningen en filmpjes die ik wil laten zien. En alles wat ik al af heb, krijgt een lekkere, vette krul met een gekleurde stift: Klaar! Check, check, check.

En zo wordt die klus, waar ik in het begin best tegenop zag, een leuk en creatief proces waar ik met veel plezier lekker mee bezig ben: en zo ontstaat dan weer flow en focus.

Hmmm… Nu ik dit zo geschreven heb, is er eigenlijk geen reden meer om het project schuur opruimen nog langer uit te stellen…

Het is hondenweer en je hebt geen zin om naar buiten te gaan. Terwijl je je nog zo had voorgenomen om vaker te gaan sporten, hardlopen of wandelen. Herken je dat? Dat je voornemens best snel sneuvelen? Neem de regie en word weer baas over je brein.

Word de baas over je brein

Dagelijks hardlopen, mediteren, op tijd naar bed gaan, minder snoepen of je administratie doen. Wat je doel ook is, het vraagt iets van je brein. Om een nieuw patroon aan te leren moet je uit je comfortzone. En dat vindt ons brein niet fijn. Dat doet het liefst wat het altijd al deed. Dat kost namelijk geen energie. Dat is comfortabeler. En dus plof je weer met een zak chips op de bank. Hoe kan dat? Je wilde het namelijk echt, echt, echt.

Uitleg over het brein

Ons brein bestaat simpel gezegd uit twee delen: een ‘voel’deel en een ‘denk’deel.

Het voeldeel heeft als taak jou veilig en comfortabel te houden. Dit deel van het brein stamt uit de oertijd en is al miljoenen jaren oud. Het bestaat uit twee onderdelen: het reptielenbrein en het emotionele brein.

1. Het reptielenbrein zorgt voor de overleving. Het reageert bij gevaar. Daar hoef je niet over na te denken. Het gaat in een reflex.
2. Het emotionele brein is vooral bezig om jou zo comfortabel mogelijk houden. Van oudsher wil het energie besparen. Dus kiest het (automatisch) de weg van de minste weerstand. Het wil gemak en geen pijn. Ik noem dit ook wel je interne labrador.

Interne dierentuin

Dus het voeldeel van je brein zorgt ervoor dat je uitstelt of afstelt. Eigenlijk is deze interne dierentuin er verantwoordelijk voor dat je niet gaat wandelen als het regent.

Vind je dit belachelijk? Ik leg het uit.

De neocortex

Het ‘denk’deel van ons brein, de neocortex, is qua ontwikkeling veel jonger dan dit robuuste ‘voel’deel. En daarom lukt het vaak niet om je doelen te behalen. Als de reptiel aangaat, gaat het denken op slot. Misschien herken je dat wel. Dan kom je bij stress niet meer uit je woorden. Je gaat vechten, vluchten of bevriezen. En als die interne labrador zijn zin krijgt, komt ie zijn mand niet uit. Daar kun je niks aan doen, het is een natuurlijke reactie.

Baas over je brein

Gelukkig is er een oplossing! Nu je snapt hoe dit werkt, kun je de regie terugnemen.

Het denkdeel van het brein heeft namelijk een troefkaart: de prefrontale cortex ook wel de interne manager genoemd. Die manager kan de regie terugpakken. Dat lukt als je je bewust bent dat je ‘gegijzeld’ bent door je interne beestenboel.  Word weer baas over je brein: stel je reptiel gerust en voed je interne labrador op.

Begin met kleine stapjes

Het helpt om kleine stapjes te nemen. Dan blijft het comfortabel. Een nieuwe gewoonte moet inslijten. Eenmaal gewend gaat het vanzelf. Dus, begin gewoon met een stukje van je administratie. Pak je meditatiekussen en ga zitten, al is het maar vijf minuten. Trek je regenjas aan en ga naar buiten. Met of zonder hond.

Wil jij weer de regie over je leven? De baas worden over je brein?
Misschien is een NLP opleiding of een NLP coachtraject iets voor jou. Ik denk graag met je mee.