Archive
Heb jij dat ook? Van die aapjes op je schouder? Ze zijn er zomaar op gesprongen. Je weet niet eens van wie ze zijn. Ze fluisteren in je oor wat je allemaal niet mag vergeten. Ze schreeuwen wat je allemaal nog MOET doen. Ze spreken je verantwoordelijkheidsgevoel aan. Het is druk op jouw schouders. Soms voel je je schuldig, terwijl je er niets mee te maken hebt. En dan offer je je maar weer op. Je doet het, allemaal, automatisch. Want als jij het niet doet, wie doet het dan?
Hee, haal die aap eens van je schouder!
Ben jij ook zo’n secretaresse, die het altijd allemaal oplost? Die verpleegkundige of arts die haar vrije dag opoffert zodat het dienstrooster weer klopt? Je voelt een ‘nee’ maar je zegt weer ‘ja’. Maak jij ’s avonds thuis nog even snel die klus af? Vang jij die zaken op die anderen hebben gelaten? Voorzie jij de problemen die ontstaan als niemand ingrijpt? Maar ben jij daar eigenlijk wel klaar mee? Ben je moe en vraag je je weleens af: ‘Wat ben ik nou eigenlijk aan het doen?’
Ik snap het helemaal. Zo was ik ook. Maar haal eens even diep adem en vraag aan jezelf: ‘Wiens aapje is het?’
Ze zijn helemaal niet van jou
Eerst was het nog wel leuk. Je bent dienstbaar, een kei in het organiseren en het oplossen van problemen. Je helpt graag. Het is je kwaliteit maar ook je valkuil. Je bent zo gewend om in allerlei gaten te springen. Je doet dat automatisch. Want je voelt je overal verantwoordelijk voor. En luistert naar de aapjes op je schouders die helemaal niet van jou zijn.
Apen-bruggetje
Als jij aantrekkelijk bent voor aapjes van anderen heb ik een mooi ezelsbruggetje voor je. (Of zullen we dit vanaf nu een apen-bruggetje noemen 😊?)
Als je een vraag krijgt, of als er een aap op je schouder springt, vraag je dan af: ‘Moet ik dit nu doen?’ En herhaal dit zinnetje met steeds de klemtoon op het volgende woord:
Moet ik dit nu doen?
Moet ik dit nu doen?
Moet ik dit nu doen?
Moet ik dit nu doen?
Moet ik dit nu doen?
Moet je het doen? Het woordje ‘moeten’ legt onbewust veel druk op ons. Doe je het, automatisch omdat het zo hoort, omdat het ‘moet’? Of is het een keuze, iets dat je wilt doen omdat je het belangrijk vindt? Voel maar hoe je energie dan verandert.
Moet Jij het doen of moet of kan iemand anders het ook doen? Van wie is het probleem? Bij wiens taken- en functiepakket hoort het? Kan je de taak delegeren?
Moet je Dit doen of moet of kan er iets anders gebeuren? Heeft dit prioriteit of zijn er andere taken die nu belangrijker zijn?
Moet het Nu of kan het later? Heeft het echt gierende spoed of kun je het inplannen op een ander moment?
Moet je het Doen of kun je het laten?
Mijn eigen aapjes
Als secretaresse sprong ik ook altijd, overal in. Ik wilde iedereen helpen, redden zelfs. Onbewust, soms zelfs ongevraagd. Dienstbaar en behulpzaam, dat was ik zo gewend. Maar ik nam veel te veel hooi op mijn vork. Het resulteerde bijna in een burn-out.
Het was een grote eyeopener: toen ik ziek werd, draaide de toko gewoon door.
Problemen losten zich op of waren ineens geen probleem meer. Collega’s namen dingen over. De aapjes verdwenen of waren het zelf gecreëerde aapjes?
Na-apen
Ik ging me afvragen waarom ik zoveel stress en werkdruk ervaarde, terwijl mijn collega daar helemaal geen last van had. Zij deed precies hetzelfde werk. Blijkbaar deed ik zelf iets waardoor ik last had van aapjes. Wat deed mijn collega (of wat deed zij niet) waardoor zij ontspannen haar werk kon doen? Wat kon ik van haar leren? Door te onderzoeken hoe anderen iets doen, kun je jezelf ander gedrag (aan)leren. Model-leren noemen we dit proces.
Leer je apen kennen
Je ‘doet’ een patroon. Vaak ‘doe’ je dit al van jongs af aan. Je bent gewend aan aapjes op je schouder. Als je weet waar je patroon vandaan komt, kun je het veranderen. Je familiegeschiedenis, je opvoeding en gebeurtenissen in je jeugd kunnen een rol spelen. Gedrag veranderen is best lastig. Maar als je de oorzaak van je patroon herkent, wordt het gemakkelijker.
Leer apen temmen
Heb jij ook last van aapjes? Vang jij makkelijk aapjes van anderen en is dat een last op je schouders? Werk-aapjes en privé-aapjes. Wil jij leren die aapjes te herkennen en van je af te schudden?
Het geeft je rust en zelfvertrouwen als jij leert apen temmen.
Een NLP-opleiding geeft je inzicht in jouw aapjes: jouw rol, je taken, je kwaliteiten en je valkuilen. Je leert beter communiceren en ‘nee’ zeggen tegen andermans aapjes. Je krijgt meer zelfvertrouwen. Je weet wat je behoeftes zijn en kunt deze uiten. Feedback geven en ontvangen, wordt gewoon en niet meer iets om wakker van te liggen.
Nieuwsgierig geworden?
Ik kan jou helpen de regie te nemen over hoe jij je voelt. Zodat jij gaat snappen hoe je dat doet. En al die technieken en modellen zoals NLP, geweldloze communicatie en systemisch werk zitten in mijn rugzak en helpen ons daarbij.
Een kennismakingsgesprek is vrijblijvend.
Als een van je ouders overlijdt en de ander heeft zorg nodig, ben je ineens mantelzorger. En dat is best ingewikkeld. Naast jouw eigen verdriet en de zorg voor je ouder, gaan je baan, je gezin en je sociale leven gewoon door. Mantelzorg kan je behoorlijk opslokken.
Ineens realiseer je je dat je geen kind meer bent. Waar je ouders vroeger voor jou zorgden, draaien de rollen om. Meestal gaat dat geleidelijk en heb je tijd om eraan te wennen. Soms zit je er ineens middenin. Het voelt raar. Zeker als je vader of moeder in de war raakt en het gedrag verandert. Misschien ben je wel boos op je ouder. Hoe zorg je ervoor dat deze zorg je niet teveel wordt? Hoe blijf jij kind van je ouders, terwijl jij nu beslissingen neemt?
Parentificatie
Sommige mensen nemen gemakkelijk zorgtaken op zich. Het gaat vanzelfsprekend, bijna automatisch. Soms zelfs te gemakkelijk en ongevraagd. Dan neem je dingen ‘over’.
Misschien ben je van jongs af aan gewend om voor je ouders te zorgen. Of beter gezegd: om je ouders te ontzorgen. Systemisch gezien is het belangrijk dat je de juiste plek inneemt. Jouw unieke plek als kind van je ouders.
De fontein
Els van Steijn beschrijft in haar boek ‘De Fontein’ hoe familiesystemen werken. Zij gebruikt een fontein als voorbeeld. In de bovenste bakken staan je voorouders, opa’s en oma’s, dan je ouders, daaronder jij met je broers en zussen op volgorde van geboorte, daaronder je eventuele kinderen en kleinkinderen. Als iedereen in zijn eigen bak in de fontein staat, kan de levensenergie goed stromen.
In principe zorgen ouders voor kinderen tot zij volwassen zijn. Kinderen hoeven daar niets voor terug te doen. Veel kinderen doen dit wel. Ze zorgen emotioneel voor papa of mama, ze houden zich koest of leiden juist de aandacht af. Volkomen onbewust voelen kinderen precies wat nodig is om voor het systeem te zorgen. In de psychologie heet dit verschijnsel parentificatie. Je ontwikkelt patronen waarin je gemakkelijk zorgt voor de ander. Het wordt ook je kwaliteit! Je bent super zorgzaam, empatisch en hebt een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Alleen, je neemt ook gemakkelijk teveel hooi op je vork. Je hebt namelijk niet geleerd wat van jou is en wat van de ander. Het ultieme recept voor een burnout.
Als je ouders hulpbehoevend zijn en jij wordt mantelzorger, kun je je afvragen hoe je op je plek in de fontein blijft.
Onderstroom en bovenstroom
Maak onderscheid tussen onderstroom en bovenstroom.
In de onderstroom ben en blijf jij het kind van je ouders. Dit is een innerlijke houding.
In de bovenstroom (lees: de dagelijkse praktijk) is het prima wanneer kinderen ouders helpen. Passend bij de leeftijd kunnen jonge kinderen taken doen. Maar op emotioneel niveau zijn ouders ouder, en kinderen kind. De ouders zorgen voor zichzelf, hun zorgen horen niet bij het kind. Sommige ouders snappen dit heel goed. Ook als ze oud en hulpbehoevend zijn. Soms lukt ouders dit niet, door onvermogen of omdat ze het zelf ook niet geleerd hebben. Dan heb jij een volwassen rol te pakken.
Bewust van je volwassen rol
Als je ouder hulpbehoevend is, vraagt dit bewustzijn en een innerlijke houding: ‘Dit is mijn ouder, ik ben het kind.’ En, in de bovenstroom regel jij nu zaken. Je bent af en toe (letterlijk) een schouder om op te leunen. Maar het blijft je vader of moeder die boven jou in de fontein staat. Jij blijft op je eigen plek, in jouw bak van de fontein. Je bent volwassen en zorgt voor je ouder.
Het helpt ook om je bewust te zijn van de belangrijke waarde van waaruit je dit doet. Dan voelt het meer als een bewuste keuze en minder als een ‘verplichting’. Waarschijnlijk doe je dit ook vanuit liefde. Je belast je ouder niet met jouw zware gevoel. Zorg dat je andere hulpbronnen tot je beschikking hebt om voor jou te zorgen als je dat nodig hebt.
Zelfzorg
Goed voor jezelf zorgen is een must, anders hou jij het niet vol. Dan heb je ‘double trouble’. Dus zorg voor een schouder waar jij op kunt leunen. Voel je behoefte en spreek die uit. Ga een avondje naar de sauna als je daar behoefte aan hebt. Blijf sociale dingen doen die jou energie geven. Dan kun je opladen om de zorg aan te kunnen.
Meer lezen over parentificatie: ‘Ik ben de grote, jij bent de kleine’
Spreekt dit artikel jou aan? Neem jij gemakkelijk teveel zorg op je? Ervaar je het als een last? Misschien is een systemische coachsessie dan iets voor jou.
Nieuwsgierig geworden?
Ik kan jou helpen de regie te nemen over hoe jij je voelt. Zodat jij gaat snappen hoe je dat doet. En al die technieken en modellen zoals NLP, geweldloze communicatie en systemisch werk zitten in mijn rugzak en helpen ons daarbij.
Een kennismakingsgesprek is vrijblijvend.
Dilemma’s
Innerlijke conflicten. Aan de ene kant wil je iets maar aan de andere kant wil je iets niet of iets heel anders. Soms kom je er niet uit: dan heb je een dilemma. Het klinkt alsof er twee stemmetjes tegen je praten. Alsof er een duiveltje en een engeltje op je schouders zitten.
Innerlijke ‘ikken’
Ons zelfbewustzijn bestaat uit verschillende delen. Zo horen veel mensen de stem van hun innerlijke criticus. Misschien herken jij een avonturier in je, een klein meisje of kwajongen, een pleaser of perfectionist. Let maar eens op je taalgebruik, hoe jij je innerlijke ‘ikken’ noemt.
Innerlijke delen
Soms houdt zo’n deel je tegen. Misschien is een deel bang en weerhoudt het je om stappen te zetten. Misschien moedigt het je aan om dingen te doen die je eigenlijk niet wilt. Een deel van mij wil die zak chips leegeten, een ander deel van mij zegt dat ik dat niet moet doen. Een deel zegt dat mijn werkstuk nu wel klaar is, maar de perfectionist in mij wil het nog een keer checken.
Innerlijke dialoog
Het goede nieuws is dat je in gesprek kunt gaan met deze delen. Dat klinkt misschien een beetje gek maar het levert prachtige inzichten op. Je komt erachter dat deze delen, eigenlijk het beste met je voor hebben. Ze willen dat het goed met je gaat. De manier waarop ze dat doen, is niet altijd even handig. Door te communiceren met je delen kom je, in overleg, tot andere keuzes.
NLP Practitioner
In de NLP Practitioner opleiding leer je werken met je innerlijke delen. Met prachtige oefeningen en dito inzichten. Wil jij dit ook ervaren? In september start een nieuwe NLP Practitioner opleiding. Misschien is dit iets voor jou. Kom gerust langs voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Nieuwsgierig geworden?
Ik kan jou helpen de regie te nemen over hoe jij je voelt. Zodat jij gaat snappen hoe je dat doet. En al die technieken en modellen zoals NLP, geweldloze communicatie en systemisch werk zitten in mijn rugzak en helpen ons daarbij.
Een kennismakingsgesprek is vrijblijvend.
Hoe maak je een project behapbaar?
Je klus behapbaar door te chunken
Ken je dat? Je hebt een grote klus of een project en je weet niet waar te beginnen. Bijvoorbeeld je schuur opruimen, een driegangen menu koken voor vrienden of het schrijven van een scriptie. Het gevolg is dat je het uitstelt of er helemaal niet aan begint. Je ziet er als een berg tegenop en begint te twijfelen aan je talent en of je het eigenlijk wel echt wilde. Hoe maak je het behapbaar?
Grote lijnen of details
Eerst deel ik de klus op in kleinere stukken. Bijvoorbeeld de NLP cursusmap deel ik op in acht blokken van twee dagen. Vervolgens bedenk ik welke inhoud hoort bij welk blok. En dan blijkt dat ik best al veel informatie heb verzameld. Dat hoef ik alleen nog maar te knippen en te plakken. Zo ontstaan deelprojecten en krijg ik zicht op welke onderdelen ik nog moet schrijven. Vervolgens kies ik wat ik ga doen: dat wat het meest urgent is of waar ik gewoon het meest zin in heb op dat moment. Het chunken geeft mij overzicht en rust. Het maakt de klus behapbaar.
Opdelen in brokken
Chunken is een hele handige NLP techniek. Je kunt ermee schakelen tussen de grote lijnen en de details.
Upchunken en Downchunken
De upchunk is het grote geheel, in mijn geval de NLP opleiding. Maar het kan bijvoorbeeld ook het diner zijn of de verhuizing.
Een downchunk hiervan kan bijvoorbeeld een verdeling in een aantal dagen zijn. Een diner kun je onderverdelen in verschillende gangen. De verhuizing in kamers enzovoorts.
Als je dat weer verder gaat downchunken kom je uit bij de details: de theorie die ik wil bespreken, de voorbeelden die daarbij horen en de oefeningen. Of de ingrediënten van de verschillende gerechten.
Je kunt ook nog lateraal chunken: dan verzin je meer voorbeelden van hetzelfde onderwerp: bijvoorbeeld verschillende oefeningen die je kunt doen per onderdeel of verschillende boodschappen die je moet halen voor je gerecht.
Creatieve techniek
Om dit op een creatieve manier inzichtelijk te maken, werk ik wel met grote vellen papier. Een vel per dagdeel die ik vul met post-its met de onderdelen, oefeningen en filmpjes die ik wil laten zien. En alles wat ik al af heb, krijgt een lekkere, vette krul met een gekleurde stift: Klaar! Check, check, check.
En zo wordt die klus, waar ik in het begin best tegenop zag, een leuk en creatief proces waar ik met veel plezier lekker mee bezig ben: en zo ontstaat dan weer flow en focus.
Hmmm… Nu ik dit zo geschreven heb, is er eigenlijk geen reden meer om het project schuur opruimen nog langer uit te stellen…
Nieuwsgierig geworden?
Ik kan jou helpen de regie te nemen over hoe jij je voelt. Zodat jij gaat snappen hoe je dat doet. En al die technieken en modellen zoals NLP, geweldloze communicatie en systemisch werk zitten in mijn rugzak en helpen ons daarbij.
Een kennismakingsgesprek is vrijblijvend.